5e Versnellingsbak probleem
De versnellingsbak van de type 7 BMW’s laat soms nog wel eens een steekje vallen.Er zijn meerder problemen die bij de 5 versnellingbak komen voorkunnen:
- Het kapot gaan van het grote lager (6403 C3) van de uitgaande as.
- Het afbreken van de nokken van het tandwiel van de tweede versnelling bij de 4de versnelling.
- Het uit de versnelling springen, meerstal de tweede versnelling.
- schade aan uitgaande as als gevolg ontbreken van de circlip (1985-1994)
Het meest bekend is waarschijnlijk het kapot gaan van het hoofdlager van de uitgaande as. Dit is vaak het gevolg van een slechte cardan as. Speling in het kruislager, maar ook het dode punt, wat je in de middenstand van de cardanas vind, kan een oorzaak zijn.
Het kruislager kan in de meeste gevallen vervangen worden.
Maar, een kapot hoofdlager kan het versnellingsbakdeksel ook vernielen. Dat komt doordat de kogels van het lager aan één kant kunnen gaan zitten, waardoor de as uit het midden komt.(foto rechts) De as gaat dan enkele graden kantelen, waardoor de flens tegen het aluminium draait. Deze zal zich dan snel gewonnen geven (foto links)
Op de foto rechts is het afgebroken stuk te zien.
Duidelijk zijn de sporen van het de rond draaiende flens te zien. De axiale belasting die dan op het aluminium komt, zal snel leiden tot afbreken.
Onderin de bak ligt op de oliekeerplaat nog een restant van de afstandhouder van de kogellager. Ook het midden van de keerplaat is plat gewalst, als gevolg van het uit het midden gaan van de as.
Lager en keerplaat laten zich makkelijk vervangen. Iets anders is het met het deksel van de versnellingsbak.
De flens is geheel afgedraaid, incl. de passing waar de keerring later weer in komt. Er is een ring gedraaid waarin de passing van de keerring weer zit en de flens. Deze wordt dan in het deksel gekrompen.
Deze reparatiemethode geeft een deksel waaraan je niet kan zien dat deze gebroken is geweest. Ook zijn er geen problemen bij aansluiting van de rubber mof. Wanneer het afgebroken stuk wordt gelast, dan kunnen er wel problemen met de aansluiting op de rubber mof zijn, olie lekkage vanuit de cardanas kan dan optreden.
Een ander probleem wat spontaan kan gebeuren is het afbreken van de nokken van het 2e versnellingstandwiel van de hulpas
Op de linker foto is de hulpas te zien. Het 3de tandwiel van links is het tandwiel van de 2de ver-snelling. Rechts ernaast is het tandwiel van de 4de versnelling. De nokken die het tandwiel van de 4de versnelling moet meenem-en zijn geheel afgebroken. Op de toto rechts is dat heel duidelijk te zien, ze zijn er simpelweg niet meer, de opening naast de groef voor de schakel vork is leeg.
Links een foto van een van de tandwielen waar de afgebroken nokken tussen gevallen zijn. Dit alles gebeurd in een fractie van 1 seconde. De tandwielen hebben als een molensteen de nokken door zich heen laten komen. Het mag een wonder zijn dat de bak niet uit elkaar is gesprongen.
Links de minst interessante foto, de afgebroken nokken. De foto rechts toont 3 afgebroken tanden van het tandwiel van de 3de versnelling.
Voor reparatie rest er niks anders dan nieuwe tandwielen te monteren. Een kostbare ingreep, en wie weet gebeurd het straks weer. De oorzaak is eigenlijk niet bekend. Op het eerste gezicht zou je denken aan een hardingsfout, maar dan was het eerder opgetreden dan na ruim 25 jaar. Of gewoon metaal moeheid? In zekere zin wel.
De mogelijke oorzaak zit toch in het hardings proces van 25 jaar geleden. Dit gebeurde gewoon in een oven, of inductief, of elecktrisch. Het harden gebeurde NA het carboneren, of “inzetten” zoals sommige mensen dit noemen. Carboneren gebeurd door de tandwielen onder temperatuur in een koolstofhoudende poeder te “bakken”. De koolstof treed dan in de buitenste laag van de tandwielen. Juist die koolstof zorgt voor de harde laag die later bij het harden zal ontstaan.De buitenzijde is dan hard en de binnenzijde blijft zacht. Ttussen de harde laag en de zachte kern kunnen spanningen optreden. Spanningen die weer kunnen leiden tot kleine haarscheuren. Wat daar het gevolg van kan zijn weten we dus inmiddels.
Met dank aan Rein Groenewold voor de foto’s van de afgebroken nokken.
Ook komt het voor dat een versnellingsbak uit de versnelling springt. Dit is een gevolg van ingeslagen nokken, vaak van de tweede versnelling.
Op de foto’s links kun je de gaten waarin de nokken van het tweede versnellingstandwiel vallen zien. Je ziet ook dat deze groter geworden zijn ten gevolge van de druk welke de nokken geven. Ook de nokken zijn afgerond en zullen bij het schakelen weer uit de gaten schieten, dus ook uit de versnelling. Oorzaak is vaak het snelle schakelen waardoor de nokken echt in de gaten slaan.
In tegenstelling tot wat vaak in de handboeken staat is de tussenas wel uit elkaar te halen voor het verwisselen van de tandwielen. Je hebt dan wel een behoorlijke pers nodig. (10 ton)
In de jaren 1985 t/m 1994 heeft BMW geen circlip en de daarbij behorende inkeping op de as toegepast welke het grote lager (6403 C3) van de uitgaande as op zijn plaats houdt. Zie de foto links. Door de schuine vertanding van het tandwiel van de vijfde versnelling, kan het lager van zijn plek gedrukt worden. Hierdoor krijg je weer grotere axiale krachten op het lager, die het lager sterk in levensduur doen inkorten. Sneuvelt het lager, dan kom je uit bij de problemen omschreven bij punt 1.
Maar, het kan nog erger. De binnenste lagerschaal kan gaan draaien om de as. Het gevolg is een vernielde lagerpassing op de uitgaande as. Is het niet zo extreem als op de foto rechts, dan kan doormiddel van vlamspuiten of opchromen de as nog gerepareerd worden, maar is het zo dramatisch als op de foto, dan rest zich alleen nog maar een nieuwe as.
